EU-parlement stemt voor openbaar UBO-register
Het Europees Parlement wil dat openbaar wordt welke eigenaar zich verschuilt achter een bedrijf. Vorige week stemde het parlement in met het wetsvoorstel van GroenLinks-Europarlementariër Judith Sargentini om een publiek register op te zetten van uiteindelijke belanghebbenden van bedrijven.
Volgens Sargentini heeft het Europees Parlement hiermee een belangrijke stap gezet in de strijd tegen schimmige bedrijfsstructuren waarachter belastingontduikers en criminelen zich kunnen verschuilen.
Bedrijfsstructuren
Witwassen is een wereldwijd probleem. Criminelen die geld verdienen met fraude, drugshandel en andere illegale activiteiten wassen hun geld op grote schaal wit met behulp van brievenbusfirma’s en ingewikkelde bedrijfsstructuren. Ook grote bedrijven die de Belastingdienst om de tuin willen leiden, maken graag gebruik van complexe structuren om zich achter te verschuilen. Hoewel veel organisaties, waaronder in Nederland, verplicht zijn een cliëntenonderzoek uit te voeren en verdachte transacties te melden, is niet altijd duidelijk wie de Ultimate Beneficial Owner (UBO of uiteindelijke belanghebbende) is. In de strijd tegen belastingontduiking en witwassen heeft het Europees Parlement ingestemd met de eerste lezing van het wetsvoorstel van Sargentini waarmee bedrijfsstructuren worden blootgelegd.
Nederlandse houding
De volgende stap is de bespreking van het wetsvoorstel door de Europese ministers. In de beantwoording van Kamervragen van GroenLinks liet minister Dijsselbloem van Financiën weten dat Nederland openbare informatie over uiteindelijke belanghebbenden niet wenselijk vindt. Om de privacy van natuurlijke personen te beschermen, ziet Nederland als het gaat om UBO-informatie meer in een centraal aandeelhoudersregister dat alleen toegankelijk is voor geautoriseerde partijen. In een opiniebijdrage in de Volkskrant stellen Sargentini en Klaver van GroenLinks dat minister Dijsselbloem met zijn verzet tegen het wetsvoorstel actief pleit voor geheimzinnigheid in plaats van voor transparantie. Het opzetten van een openbaar UBO-register maakt het criminelen niet meer mogelijk om zich te verschuilen achter ingewikkelde bedrijfsstructuren en brievenbusfirma’s, stelt GroenLinks. Ook zou inzicht in bedrijfsstructuren onderzoeksjournalisten in staat stellen zaken aan het licht te brengen die anders onopgemerkt zouden blijven.
Vervolgstappen
Ook de Algemene Rekenkamer is niet te spreken over het aandeel van Nederland in de strijd tegen witwassen, bleek begin deze maand bij het verschijnen van een rapportage over de stand van zaken in 2013. Ondanks forse investeringen in capaciteit, deskundigheid en informatie-uitwisseling stelt de Rekenkamer vast dat de ministers van Veiligheid en Justitie en van Financiën geen inzicht hebben waar en hoe precies wordt witgewassen. De Rekenkamer vreest dat dit gebrek aan inzicht schadelijk kan zijn voor het imago van de integriteit van de financiële markten in Nederland.
Volgens een schatting van de politie wisten criminelen in Nederland in 2010 voor € 16,2 miljard wit te wassen, stelt de Rekenkamer. Uit het onderzoek blijkt dat in 2012 weliswaar 23.834 verdachte transacties zijn gemeld, maar dat onduidelijk is hoeveel daarvan ook daadwerkelijk zijn aangepakt. In een reactie op het onderzoek hebben de betrokken ministers acties aangekondigd om het inzicht in witwasrisico’s en de bestrijding daarvan te verbeteren. Eind dit jaar verschijnt een Beleidsmonitor Witwassen.
Of er uiteindelijk een Europees openbaar UBO-register komt, is nog afwachten. Als de Europese ministers zich over het wetsvoorstel hebben gebogen, zal het opnieuw worden geagendeerd voor het Europees Parlement. Voorlopig heeft Europa, net als in de strijd tegen corruptie, ook in de strijd tegen witwassen en belastingontduiking nog een flinke slag te slaan.
