Risicomanagement bij gemeenten nog lang niet op orde
Sinds het Besluit Begroting en Verantwoording in 2004 van kracht werd, zijn gemeenten verplicht hun weerstandsvermogen, waarmee financiële tegenvallers worden opgevangen, in kaart te brengen aan de hand van haar risico’s en deze weer te geven in een afzonderlijke paragraaf in zowel de begroting als in de jaarrekening.
Om aan deze wettelijke verplichting te voldoen, moeten gemeenten risicomanagement steeds meer professionaliseren. Ook vragen burgers om meer transparantie en verantwoording bij de besteding van gemeenschapsgelden.
Wanneer gemeenten nu wordt gevraagd naar de wijze waarop het risicomanagement is ingeregeld, dan geeft men volmondig toe dat hiervoor nog de nodige stappen moeten worden gezet. Voor dit moment kan er dus sterk worden getwijfeld aan het kwalitatieve gehalte van de door de gemeenten opgestelde risicoparagrafen. Het werkelijke risicoprofiel van gemeenten blijft daardoor nochtans een grote onbekende.
Noodzaak risicomanagement
Risicomanagement is noodzakelijk. Jaarlijks verliezen gemeenten miljoenen bij gebrek aan deugdelijk risicomanagement. Zo heeft gemeente Beuningen inmiddels € 20 miljoen verloren op het zandwinningsproject Beuningse Plas en heeft de gemeente Amersfoort inmiddels bijna € 11 miljoen verloren aan het Eemshuis. De gemeente Ommen is inmiddels met € 28 miljoen het schip in gegaan met project Drieslag. De gemeente Bergen op Zoom heeft een geschat verlies van € 50 miljoen op het project Bergse Haven bij gebrek aan een goede risico-analyse.
Om maar te zwijgen over de honderden miljoenen kostenoverschrijding van de Noord-Zuidlijn door een te krappe initiële inschatting van de post onvoorzien. In het voorjaar constateert E&Y dat het huidige risicomanagement vooral instrumenteel van aard is en nog onvoldoende bijdraagt aan financiële sturing. Veel overheden laten hiermee een groot besparingspotentieel liggen.
Toegevoegde waarde risicomanagement onvoldoende onderkend
Ruim 90% van de respondenten geeft aan dat binnen de ambtelijke organisatie niet gewerkt wordt met in-control-verklaringen door het management. Dit zijn interne verklaringen waaruit in hoeverre men de processen, systemen en de organisatie afdoende beheerst met de daaraan gerelateerde risico’s.
Het is ronduit verontrustend, dat een zeer ruime meerderheid van de respondenten aangeeft dat risicomanagement geen tot weinig toegevoegde waarde heeft voor de gemeente of hierover geen uitspraak kan doen. Daarbij komt dat politiek-bestuurlijke afwegingen nog regelmatig prevaleren boven een integrale risicoafweging.
Bron: Financieel Management
