Sanctiewet

Sanctiewet

Vanwege de complexiteit van de sanctiewet en de communicatie rondom de eisen, leest u in deze wiki de belangrijkste zaken die u moet weten over de Sanctiewet.

Wiki

Wat is de Sanctiewet?

De Sanctiewet (officieel: Sanctiewet 1977) stelt wettelijke eisen aan (financiële) instellingen om hun integriteit te waarborgen en zo ongewenste handel, witwassen en terrorisme te bestrijden. 

Met de wet geeft Nederland op nationaal niveau uitvoering aan internationale sanctieregimes, zoals die van de Verenigde Naties en de Europese Unie. Organisaties die onder de wet vallen, moeten hun relaties identificeren en passend actie ondernemen als deze relaties op een sanctielijst voorkomen - en dus verdacht zijn.

Regelmatig wordt de Sanctiewet gewijzigd en geactualiseerd. Welke wijzigingen zijn doorgevoerd en wanneer, kunt u hier lezen.

Op wie is het van toepassing?

De Sanctiewet is van toepassing op onder andere banken, verzekeraars, wisselinstellingen, pensioenfondsen, trustkantoren, leasemaatschappijen en casino’s. 

Wie houdt toezicht?

De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) houden toezicht op het naleven van de Sanctiewet. Ze doen dit via de Regeling Toezicht Sanctiewet 1977 die voorschrijft dat (financiële) instellingen moeten controleren of hun relaties voorkomen op sanctielijsten uit EU-verordeningen, besluiten van de minister van Buitenlandse Zaken of bijvoorbeeld resoluties van de VN Veiligheidsraad. DNB beoordeelt vooral of de genomen maatregelen toereikend zijn. 

Welke sancties zijn mogelijk?

Blijkt een relatie verdacht, dan zijn verschillende financiële sancties mogelijk. In de verordeningen van de Europese Unie staan de volgende sancties: 

  • Het bevriezen van tegoeden en activa.
  • Een verbod om financiële middelen ter beschikking te stellen.
  • Een verbod of beperkingen op het verlenen van financiële diensten. 
Wat gebeurt er als de wet niet wordt nageleefd?

Organisaties die niet aan de Sanctiewet voldoen, kunnen een dwangsom of bestuurlijke boete opgelegd krijgen. Zelfs een strafrechtelijke aangifte behoort tot de mogelijkheden. In 2022 is er in Nederland nog beslag gelegd op 137 miljoen euro, vanwege overtreding van de sanctiewet. De Nederlandse rechtspersoon had goederen aan Rusland geleverd, wat in strijd is met de handelsbeperkingen die gelden sinds de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.   

Hoe kunnen organisaties aan de Sanctiewet voldoen?
Organisaties moeten kunnen nagaan of hun relaties voorkomen op sanctielijsten en moeten DNB daarover direct kunnen informeren. Ze zijn verplicht de controle uit te voeren, maar mogen zelf bepalen of ze dit handmatig of elektronisch doen - en met welke frequentie. De volgende handvatten zijn daarbij van belang: 
  • Periodieke controle is volgens de Sanctiewet verplicht. Stel daarom een beleid vast, bijvoorbeeld gericht op de controlefrequentie.
  • Bij het controleren van de identiteit van klanten moet worden nagegaan wie de ‘uiteindelijk belanghebbende’ van een transactie is.
  • Vervolgens moet worden gecontroleerd of er sancties tegen deze belanghebbende bestaan en of deze negatief in de publiciteit heeft gestaan.
  • Naast een zwarte lijst kan er ook een witte lijst worden bijgehouden met personen en bedrijven die wél worden geaccepteerd. Deze lijst zorgt ervoor dat bijvoorbeeld banken en verzekeraars niet iedere keer een melding krijgen wanneer de naam van een klant toevallig overeenkomt met iemand op de zwarte lijst. Maar let op: op deze lijsten is de Wet bescherming persoonsgegevens (Wpb) van toepassing. Raadpleeg voor meer informatie het dossier Zwarte Lijsten van het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP).
  • Als een partij al bekend is bij een instelling en als deze instelling bij acceptatie en ook daarna het relatiebestand regelmatig controleert, hoeft toetsing aan de sanctielijsten bij betalingen van deze partij niet plaats te vinden. 
  • Dit geldt ook als er voldoende waarborgen zijn dat de bij een transactie betrokken instellingen de sanctieregelgeving naleven. 
  • Bij nieuwe of gewijzigde sanctieregels moet worden nagegaan of relaties in de nieuwe regeling zijn opgenomen.
  • In het onderzoek moet ook worden gecontroleerd of de financiële relaties van klanten op een sanctielijst voorkomen.
  • De sanctieregelingen staan op de websites van de Verenigde Naties, Europese Unie en Rijksoverheid.
Wat gebeurt er bij een ‘hit’?

Als wordt geconstateerd dat een relatie op een sanctielijst voorkomt, moet de instelling direct actie ondernemen. Wat voor actie precies, hangt af van de bepalingen in de sanctieregeling en de aard van de dienstverlening. Denk bijvoorbeeld aan het blokkeren van een verzekeringspolis, het beëindigen van een krediet of het bevriezen van een bankrekening. Daarnaast moet de ‘hit’ direct worden doorgegeven met een speciaal meldformulier aan DNB. DNB beoordeelt de melding vervolgens. Als er inderdaad sprake is van een hit, stuurt DNB de melding door naar de minister van Financiën. De gegevens die bij de melding moeten worden doorgegeven zijn: 

  • Naam, woonplaats, geboorteplaats en -datum van de persoon om wie het gaat;
  • De aard en omvang van de bevroren tegoeden of activa;
  • De actie die door de instelling is ondernomen; 
  • Het nummer van de toepasselijke sanctieregeling.
Automatiseringsoplossingen

Het voldoen aan de Sanctiewet is een arbeidsintensief traject. Er zijn echter mogelijkheden om het werk te automatiseren. Met complianceplatform Protect kunt u gemakkelijk en snel uw klanrelaties screenen. Zo bespaart u tot wel 80% van uw tijd. Met Protect checkt u:  

  • Internationale ID-verificatie. Verifieer direct de identiteit van uw nieuwe en bestaande klanten gebaseerd op meerdere wereldwijde databases.
  • AML-screening. Check uw handelrelatie aan de hand van internationale sanctie- en handhavingslijsten, PEP's, en wereldwijde nieuwsbronnen.

Sparren over de Sanctiewet met één van onze consultants?

Ontdek wat een geautomatiseerd screeningsproces voor uw bedrijf kan betekenen.