Is de Nederlandse economie groen, slim en innovatief?
Op een door het World Economic Forum samengestelde ranking der slimste beroepsbevolkingen komen we op een keurige vierde plaats uit. Met 8 universiteiten in de mondiale top 100 mogen we ook bepaald niet klagen. Toch worden er vraagtekens gesteld bij de huidige stand van onze kenniseconomie en bestaan er gerede twijfels over de nabije toekomst. Hoe behouden we onze goede positie in de wereldeconomie?
Gouden Eeuw bakermat hedendaagse rijkdom
Eeuwenlang was Nederland één van de grote reuzen tijdens de wrede oorlogen op zee. Samen met Portugal, Spanje en Engeland was het stuivertje wisselen om de koppositie. De Gouden Eeuw was het hoogtepunt van economische expansiedrift, waarin op grootse wijze (niemand die erom maalde) Nederland uitgroeide tot het middelpunt van decadentie en rijkdom. Dagelijks genieten we nog van de verworven luxe als we in gedachten verzonken de door het zonlicht weerkaatste grachtenpanden in het water zien schitteren.
Nederland doet het goed op ranglijsten
Tijden veranderen. Nederland mag zich nog steeds tot de top van de mondiale economie rekenen volgens recente metingen van het World Economic Forum en de Times Higher Education World University Ranking. Achter Zwitserland, Finland en Singapore bezet Nederland de vierde plaats als het gaat om de slimste beroepsbevolking. Van de wereldwijd ruim 30.000 universiteiten begeven alle Nederlandse instellingen zich bij de beste 1%.
Verbeteringen op gebied van onderwijs doorslaggevend
Nederland scoort uitmuntend op de vlakken van gezondheid en een stimulerende werkomgeving, maar het ontgaat de economische jurymeesters ook niet dat ons land op bepaalde vlakken verbeteringen behoeft. Zo wordt er gezegd dat het rendement van het Nederlandse onderwijs omhoog geschroefd moet worden, is de deelname van vrouwen in het arbeidsproces laag en legt de productiviteit van de gemiddelde werknemer in verhouding tot zijn salaris het af tegen vele andere landen. Ook lijkt Nederland in vergelijking met kennislanden als Duitsland en Denemarken de boot te hebben gemist als het gaat om groene innovatie.
Groene kennis
Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving is een groen innovatiebeleid nodig voor het behoud van onze internationale concurrentiepositie. Vergroening is zo belangrijk omdat de Nederlandse economie voor een groot deel afhankelijk is van export. Deze export leunt sterk op sectoren die veel energie en materialen gebruiken. Aangezien de voorraad grondstoffen kleiner wordt, de prijzen van deze grondstoffen schommelen en de beschikbaarheid niet altijd zeker is, maakt dit ons kwetsbaar ten opzichte van onze groene Europese kennisbroeders Duitsland en Denemarken die er met de groene exporteuro’s vandoor gaan!
Het PBL stelt zelfs dat als Nederland een rol van betekenis wil blijven spelen in de wereldeconomie, ons land fors moet inzetten op vergroening van de economie. En daarvoor is groene kennis nodig.
Groen is business
Duitsland en Denemarken hebben zich helemaal toegelegd op de snel groeiende markt voor groene technologie. Naar verwachting is deze markt in 2025 wereldwijd goed voor 4.400 miljard dollar. Genoeg tijd voor Nederland om een groene innovatiestrategie te ontwikkelen.
Overheid doet aan innovatiebeleid
In dit geheel is een taak voor de overheid weggelegd. Het is van belang dat de staat haar uitgaven in onderzoek en ontwikkeling omhoog schroeft om zo meer investeringen in kennis te realiseren. Er dient een interne vertaalslag te worden gemaakt waarbij de visie op vergroening leidend is en de ondersteuning van nieuwe, snelgroeiende bedrijven als uitdagers van de gevestigde orde centraal staat.
Mijns inziens zijn kennisinvesteringen, ondernemerschap, de verspreiding van kennis en het vermarkten daarvan, onontbeerlijke aspecten om een succesvol innovatiesysteem op poten te zetten. Het geïnvesteerde geld is niet weg; het zal zich in de toekomst vanzelf terugverdienen.
