Hoewel het aantal faillissementen sinds de piek in 2013 weer langzaam afneemt, blijft het aantal faillissementen in Nederland hoog. Maar wanneer is een bedrijf nu precies failliet? Welke procedure doorlopen bedrijven die failliet gaan? Wat zijn de oorzaken? En, belangrijker nog, hoe kunt u een faillissement voorkomen? Kunt u een faillissement bij uw zakenpartner vroegtijdig signaleren om zelf geen financiële schade op te lopen? Op deze wiki-pagina over faillissementen brengen wij u op de hoogte. Want het goed doorgronden van een probleem, is een deel van de oplossing.
Wanneer een bedrijf niet langer in staat is de rekeningen te betalen, kan de rechtbank een faillissement uitspreken.
Om van een faillissement te spreken, moet aan twee voorwaarden worden voldaan”, zegt Eric Van den Broele, Senior Manager Research and Development bij Graydon. “Bedrijven moeten hun rekeningen structureel niet meer kunnen betalen én er is geen beterschap in zicht.
Voor een faillissement wordt uitgesproken, moet het faillissement eerst officieel worden aangevraagd.
Er zijn vier partijen die een faillissement kunnen aanvragen:
De rechter beslist uiteindelijk of een bedrijf failliet is. De rechter heeft na een faillissementsaanvraag drie mogelijke uitspraken:
1. Faillissementsaanvraag afgekeurd: in dit geval kan het bedrijf volgens de rechter nog wel aan uw betalingsverplichting voldoen.
2. Faillissement wordt schuldsanering: als natuurlijk persoon kan de rechtbank oordelen dat u een saneringsplan krijgt om uw bedrijf te redden onder leiding van een bewindvoerder. In dit geval gaat u met uw schuldeisers om tafel om tot een akkoord te komen over bijvoorbeeld een vermindering van uw opstaande schuld. Verandering in faillissementswetgeving zal het in de toekomst makkelijker maken om tot een akkoord te komen met uw schuldeisers. Dit leidt in de toekomst mogelijk tot minder faillissementen.
3. Failliet verklaard: wanneer de rechter beoordeelt dat u niet meer aan uw verplichtingen kunt voldoen, wordt u failliet verklaard.
Wanneer uw bedrijf, of die van uw zakenrelatie failliet gaat, ziet de procedure er volgt uit:
De curator neemt de handelingsbevoegdheid over van de schuldenaar. Zijn taak is om de failliete boedel te gelde te maken en het geld te verdelen onder de schuldeisers. In hoofdlijnen zijn de taken van de van de curator:
De curator verdeelt de te gelde gemaakte boedel onder de schuldeisers. Er zijn preferente schuldeisers en concurrente schuldeisers.
De recht beslist uiteindelijk over het toekennen van de bedragen. Volgens recente cijfers komt bij een faillissement slechts in 6% van de gevallen geld terecht bij de concurrente crediteuren. Het is dan ook aan te bevelen dat schuldeisers eerst in gesprek gaan met de schuldenaar om tot een compromis te komen. De kans is anders groot dat u als scheideiser met lege handen komt te staan.
De Faillissementswet in Nederland dateert uit 1893 en is momenteel aan kritiek onderhevig: de wetgeving is van oudsher vooral gericht op de schuldeiser, terwijl in andere landen veel meer de nadruk ligt op het doorgaan, of het redden van de onderneming. Ook de wetgeving in Nederland lijkt zich nu steeds meer te richten op het redden van de onderneming in moeilijkheden. Recentelijk zijn een aantal wetswijzigingen ingediend die een (bijna) failliete onderneming meer kans geven op een her- of doorstart:
Met deze wijzigingen wordt de positie van het bedrijf ten opzichte van haar schuldeisers versterkt. De regering hoopt hiermee het aantal faillissementen te kunnen verminderen. De maatregelen lijken afgekeken van de Amerikaanse situatie, waar een bedrijf in moeilijkheden onder ‘Chapter 11’ , onder voorwaarden, in staat wordt gesteld te saneren of noodkrediet aan te trekken.
Hoewel de financiële crisis zich al in 2008 openbaarde, ligt het zwaartepunt van het aantal faillissementen in 2013. Als je kijkt op sectorniveau, dan zie je dat de bouwnijverheid en de handel het de afgelopen jaren zwaar hebben gehad. De zware afhankelijkheid van de huizenmarkt heeft daar een rol in gespeeld.
Inmiddels is het tij gekeerd en neemt het aantal faillissementen in Nederland af ten opzichte van 2013.
Een gezonde onderneming heeft meer bezittingen dan schulden (de onderneming is solvabel) en heeft voldoende geld in kas (de onderneming is liquide) om haar rekeningen te betalen.
Een faillissement wordt meestal aangevraagd wanneer schuldeisers geen vertrouwen meer hebben dat de onderneming haar openstaande rekeningen nog betaalt. Er zijn een aantal hoofdoorzaken voor een faillissement te onderscheiden:
Wanbeheer, of slecht management, is de belangrijkste oorzaak van een faillissement. De ondernemer heeft onvoldoende kennis van de markt, onvoldoende toekomstvisie of anticipeert niet genoeg op veranderende marktomstandigheden.
Dit kan zijn: wanbetaling door een klant, waardoor een bedrijf wordt meegezogen in de slechte financiële situatie van die klant, of vraaguitval, met andere woorden afname van het aantal klanten.
Onvoldoende (werk)kapitaal, geen financiering kunnen krijgen of alleen tegen een extreem hoge rente is een veel voorkomende reden van een faillissement. Vooral jonge start-ups vallen vaak ten prooi aan een faillissement, omdat ze nog geen reserves hebben opgebouwd. In de afgelopen vijf jaar is ook het terugschroeven van de kredietfinanciering door banken een belangrijke oorzaak geweest van een groot aantal faillissementen.
Er zijn verschillende vormen van faillissementsfraude, zoals het moedwillig aangaan van verbintenissen die niet betaald (kunnen) worden of het alvast verkopen van goederen aan bekenden of familie in aanloop naar een faillissement.
Graydon heeft onderzoek gedaan naar het profiel van de kwetsbare onderneming. Samengevat is de kwetsbare onderneming een jong onderneming met hooguit één medewerker. De ondernemer zelf is vaak jonger dan 36 jaar, heeft een lagere tot middelbare opleiding en weinig ervaring in de branche. Andere kenmerken zijn:
In alle gevallen is het belangrijk tijdig deskundig advies in te winnen.
Een groot gevaar voor ondernemingen is dat zij worden meegesleurd in het faillissement van een afnemer. U levert keurig elke maand diensten of producten bij iemand waarvan u dacht dat hij een van uw beste klanten was, maar inmiddels wordt u al maanden niet meer betaald. De klant houdt u aan het lijntje en op basis van historische banden geeft u uw klant enige ruimte. Op dat moment bent u wellicht al de belangrijkste financier van uw klant!
De volgende signalen duiden op een negatieve financiële situatie of een naderend faillissement bij uw klant:
Wanneer de bovenstaande signalen u bereiken, wees dan voorzichtig met leveren aan de klant. Of lever tijdelijk helemaal niet. Wanneer u nog geen kredietinformatie over deze klant hebt aangevraagd, is het belangrijk dat u zo snel mogelijk inzage krijgt in de financiële situatie van deze klant door middel van een kredietrapport of een credit check.
Informatiebedrijven, zoals Graydon, maken gebruik van duizenden (big) data bronnen om de financiële situatie en het betaalgedrag van bedrijven te kunnen achterhalen. Maak gebruik van deze kennis. Door de klant te monitoren, krijgt u updates zodra er signalen uit de markt komen dat er iets bij uw klant speelt.
Elk bedrijf dat op krediet levert aan afnemers loopt debiteurenrisico; het risico dat de debiteur niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. U wilt uw risico’s zoveel mogelijk beperken, maar voor de klantrelatie wel leveren op krediet. Hoe gaat u hiermee om?
Leer hier welke instrumenten helpen uw debiteurenrisico te verkleinen