Faillissementen

Er zijn vier partijen die een faillissement kunnen aanvragen:

• De ondernemer (de schuldenaar) zelf
• Twee of meer schuldeisers, onder leiding van een advocaat
• Het Openbaar Ministerie, als het faillissement in het openbaar belang is
• De rechtbank als gevolg van de WSNP, de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen

De rechter beslist uiteindelijk of een bedrijf failliet is. De rechter heeft na een faillissementsaanvraag drie mogelijke uitspraken: 

1. Faillissementsaanvraag afgekeurd: in dit geval kan het bedrijf volgens de rechter nog wel aan uw betalingsverplichting voldoen.
 
2. Faillissement wordt schuldsanering: als natuurlijk persoon kan de rechtbank oordelen dat u een saneringsplan krijgt om uw bedrijf te redden onder leiding van een bewindvoerder. In dit geval gaat u met uw schuldeisers om tafel om tot een akkoord te komen over bijvoorbeeld een vermindering van uw opstaande schuld. Verandering in faillissementswetgeving zal het in de toekomst makkelijker maken om tot een akkoord te komen met uw schuldeisers. Dit leidt in de toekomst mogelijk tot minder faillissementen.
 
3. Failliet verklaard: wanneer de rechter beoordeelt dat u niet meer aan uw verplichtingen kunt voldoen, wordt u failliet verklaard.

De curator neemt de handelingsbevoegdheid over van de schuldenaar. Zijn taak is om de failliete boedel te gelde te maken en het geld te verdelen onder de schuldeisers.  In hoofdlijnen zijn de taken van de  van de curator:

• Het openbaar maken van het vonnis in o.a. een landelijk dagblad.
• Het opstellen van een lijst met schulden en baten, in samenwerking met de schuldenaar.
• Het voorbereiden van de zogenaamde verificatievergadering, waar de lijst met schulden wordt vastgesteld.

De Faillissementswet in Nederland dateert uit 1893 en is momenteel aan kritiek onderhevig: de wetgeving is van oudsher vooral gericht op de schuldeiser, terwijl in andere landen veel meer de nadruk ligt op het doorgaan, of het redden van de onderneming. Ook de wetgeving in Nederland lijkt zich nu steeds meer te richten op het redden van de onderneming in moeilijkheden. Recentelijk zijn een aantal wetswijzigingen ingediend die een (bijna) failliete onderneming meer kans geven op een her- of doorstart:
 

• Een enkele dwarsliggende schuldeiser kan in bepaalde gevallen gedwongen worden mee te werken aan een schuldsanering. Zie hiervoor ook ons artikel: Nieuw wetsvoorstel leidt tot minder faillissementen 
• Banken en geldschieters krijgen meer zekerheid wanneer ze een noodkrediet verlenen.

Met deze wijzigingen wordt de positie van het bedrijf ten opzichte van haar schuldeisers versterkt. De regering hoopt hiermee het aantal faillissementen te kunnen verminderen. De maatregelen lijken afgekeken van de Amerikaanse situatie, waar een bedrijf in moeilijkheden onder ‘Chapter 11’ , onder voorwaarden, in staat wordt gesteld te saneren of noodkrediet aan te trekken. 

Een gezonde onderneming heeft meer bezittingen dan schulden (de onderneming is solvabel) en heeft voldoende geld in kas (de onderneming is liquide) om haar rekeningen te betalen. 
Een faillissement wordt meestal aangevraagd wanneer schuldeisers geen vertrouwen meer hebben dat de onderneming haar openstaande rekeningen nog betaalt. Er zijn een aantal hoofdoorzaken voor een faillissement te onderscheiden:

Ondeskundig ondernemerschap (27%)

Wanbeheer, of slecht management, is de belangrijkste oorzaak van een faillissement. De ondernemer heeft onvoldoende kennis van de markt, onvoldoende toekomstvisie of anticipeert niet genoeg op veranderende marktomstandigheden.
 

Bedrijfseconomische oorzaken (18%)

Dit kan zijn: wanbetaling door een klant, waardoor een bedrijf wordt meegezogen in de slechte financiële situatie van die klant, of vraaguitval, met andere woorden afname van het aantal klanten. 
 

Financieringsproblemen (15%)

Onvoldoende (werk)kapitaal, geen financiering kunnen krijgen of alleen tegen een extreem hoge rente is een veel voorkomende reden van een faillissement. Vooral jonge start-ups vallen vaak ten prooi aan een faillissement, omdat ze nog geen reserves hebben opgebouwd. In de afgelopen vijf jaar is ook het terugschroeven van de kredietfinanciering door banken een belangrijke oorzaak geweest van een groot aantal faillissementen. 
 

Fraude (11%)

Er zijn verschillende vormen van faillissementsfraude, zoals het moedwillig aangaan van verbintenissen die niet betaald (kunnen) worden of het alvast verkopen van goederen aan bekenden of familie in aanloop naar een faillissement. 

Een groot gevaar voor ondernemingen is dat zij worden meegesleurd in het faillissement van een afnemer. U levert keurig elke maand diensten of producten bij iemand waarvan u dacht dat hij een van uw beste klanten was, maar inmiddels wordt u al maanden niet meer betaald. De klant houdt u aan het lijntje en op basis van historische banden geeft u uw klant enige ruimte. Op dat moment bent u wellicht al de belangrijkste financier van uw klant! 
 
De volgende signalen duiden op een negatieve financiële situatie of een naderend faillissement bij uw klant:
 

• Groot personeelsverloop: personeel is vaak als eerste op de hoogte van moeilijkheden binnen een bedrijf.
• Onregelmatige bestellingen: de afnemer koopt zodra hij weer geld heeft of perspectief ziet, of juist zoveel mogelijk nu het nog kan.
• Onregelmatig betaalgedrag: het bedrijf betaalt de rekeningen op het moment dat er weer voldoende geld binnen komt.
• Vluchtgedrag van de ondernemer zelf: de ondernemer of de boekhouding is moeilijk aan de lijn te krijgen, scheept u af met vage beloftes of smoesjes en probeert tijd te rekken.

Wanneer de bovenstaande signalen u bereiken, wees dan voorzichtig met leveren aan de klant. Of lever tijdelijk helemaal niet. Wanneer u nog geen kredietinformatie over deze klant hebt aangevraagd, is het belangrijk dat u zo snel mogelijk inzage krijgt in de financiële situatie van deze klant door middel van een kredietrapport of een credit check.

Informatiebedrijven, zoals Graydon, maken gebruik van duizenden (big) data bronnen om de financiële situatie en het betaalgedrag van bedrijven te kunnen achterhalen. Maak gebruik van deze kennis. Door de klant te monitoren, krijgt u updates zodra er signalen uit de markt komen dat er iets bij uw klant speelt.