Bedrijfsleven mist groeikansen door beperkte kredietruimte banken

Banken wijzen bijna de helft van de kredietaanvragen door Nederlandse midden- en kleinbedrijven af. Dat blijkt uit de studie Kredietverlening en bancair kapitaal van DNB. Het afwijzingspercentage van 45% is opmerkelijk hoog in vergelijking met andere Europese landen. 

Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland verwachten dat de bancaire kredietruimte van banken nog verder wordt beperkt door de stapeling van regelgeving en vrezen dat Nederlandse bedrijven hierdoor onvoldoende kunnen investeren in de groei van hun onderneming.

Verscherpte kapitaaleisen

Om de kans op een nieuwe financiële crisis te verkleinen, zijn de kapitaaleisen voor banken de laatste jaren flink aangescherpt. In Europees verband is afgesproken dat banken een buffer (leverage ratio) van minimaal 3% moeten aanhouden, en Nederland doet hier nog een schepje bovenop: voor Nederlandse banken wordt de vereiste financiële buffer verhoogd naar 4%. De hogere kapitaaleisen belemmeren de kredietverlening door banken niet, heeft minister Dijsselbloem meerdere malen benadrukt. De minister verwacht dat banken de komende jaren voldoende winst zullen maken om hun kapitaal mee aan te vullen.

Kredietrisico’s

Maar wat verklaart dan het opmerkelijk hoge afwijzingspercentage van bancaire kredietaanvragen van Nederlandse bedrijven? Uit de studie van DNB blijkt dat dit relatief hoge percentage deels wordt veroorzaakt doordat de kredietaanvragen grotendeels afkomstig zijn van bedrijven met een verzwakte financiële positie. Ze hebben veelal een lagere winstgevendheid, een verminderd buffervermogen en een lagere onderpandwaarde. Hierdoor nemen de kredietrisico’s voor een bank bij het verschaffen van financiering toe. Het kabinet acht deze verklaring ‘plausibel, maar onvolledig’, blijkt uit de schriftelijke reactie van minister Dijsselbloem van Financiën en minister Kamp van Economische Zaken. Zoals de onderzoekers zelf ook opmerken, ligt het afwijzingspercentage in Nederland namelijk in dezelfde orde van grootte als in perifere landen, zoals Spanje en Ierland. Zorgelijk, vinden de ministers, die stellen dat een nadere analyse is gewenst.

Groeikansen

In een reactie op de studie van DNB wijzen ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland op de risico’s van een stapeling aan bankenregels op de korte termijn. De organisaties zijn bang dat de verscherpte regelgeving de kredietruimte van banken verder verkleint, waardoor bedrijven hun investeringen niet meer kunnen financieren en groeikansen missen. Ze roepen het kabinet op om de extra nationale maatregelen, zoals de verhoogde leverage ratio, te heroverwegen.

Risicodragende financiering

Daarnaast vinden de ondernemersorganisaties het noodzakelijk dat er meer risicodragende financiering voor ondernemingen beschikbaar komt. Uit de studie van DNB blijkt dat een aanzienlijk deel van het MKB niet in aanmerkelijk komt voor bancair krediet doordat het eigen vermogen te laag is. Kleinere bedrijven, zoals technologische start-ups, beschikken bovendien vaak niet over onderpand voor bancair krediet. In Nederland blijkt echter nauwelijks een ‘markt’ te zijn voor risicodragende investeringen in midden- en kleinbedrijven, schrijven de onderzoekers van DNB. Dit zou de mogelijkheid voor bedrijven met weinig onderpand om vreemd vermogen (bancair krediet) aan te trekken, beperken.

Vervolgstappen

Het kabinet heeft laten weten een werkgroep te hebben ingesteld om knelpunten in de financiering van het MKB te verkennen. Voor de zomer worden nadere voorstellen toegezonden aan de Kamer. Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland roepen het kabinet op om beschikbare besparingen beter beschikbaar te krijgen voor ondernemingen. Wordt vervolgd

Benieuwd naar uw mogelijkheden op het gebied van alternatieve financiering?
Download het eBook